از قضا همیشه شرایط صحبت کردن ندارند و در عین حال باید یک انتقال پول فوری انجام دهند؛ این داستان تکراری مهاجمانی است که پس از سالها برداشتن کلاه مردم، حالا بهنظر، اعتبار و شهرت برخی چهرههای فرهنگی و رسانهای را دستمایۀ کار خود قرار دادهاند!
البته ماجرای کلاهبرداری از مخاطبان تلگرام کاربران با دسترسی غیرمجاز به حساب کاربری افراد، تازه نیست. میتوان گفت ماجرا در آغاز از عموم مردم شروع شد و هر چه پیش رفت، با لو رفتن ترفند مورد استفاده، افرادی که طعمۀ اینگونه اخاذیها شدند، افراد چهرهتری بودهاند.
فروردینماه ۱۳۹۹ بود که رییس پلیس فتای استان یزد از شناسایی و دستگیری دانشجوی دختری که با دستیابی به مخاطبان اکانت تلگرام استاد خود، حدود ۱۱میلیون تومان کلاهبرداری کرد، خبر داد.
این درحالیست که استفاده از نام، شهرت و اعتبار افراد، تنها در ایران دستمایۀ کلاهبرداریهای سایبری نبوده است. حتی بهعنوان یکی از بزرگترین و مشهورترین مثالها میتوان به واقعۀ حمله هکرها به اکانتهای شناختهشدۀ توییتر پرداخت. حملهای که به گفته ساشا ایوانو، کارآفرین ارز دیجیتال و موسس «ویوز» میتوانست جنگ جهانی سوم را آغاز کند اما تنها به کلاهبرداری ۱۲.۸ بیتکوین (حدودا معادل ۱۲۰هزار دلار) قناعت کرد و به ماجرا پایان داد.
ماجرا از این قرار بود که حسابهای کاربری باراک اوباما (رییس جمهوری سابق آمریکا)، جو بایدن (نامزد وقت انتخابات ریاست جمهوری آمریکا)، کانیه وست (خواننده)، ایلان ماسک (بنیانگذار تسلا)، جف بزوس (موسس آمازون) و... هک شده بود و در حسابهای توییتری هکشده، با درج آدرس یک کیف پول بیتکوین، نوشته شده بود: امروز به خاطر کووید-۱۹ احساس بخشندگی میکنم. هر مبلغی که به این آدرس ارسال کنید، ظرف نیمساعت آینده دو برابر خواهد شد.
در ایران نیز براساس آمار منتشرشده توسط پلیس فتا، جرایمی که از طریق پلتفرم تلگرام انجام میشوند، ازجملۀ بیشترین جرائم اقتصادی فضای مجازی هستند.
کمااینکه در مدت اخیر نیز کار به سوءِ استفاده از حساب کاربری چهرههای فرهنگی رسیده است.
مدتی پیش بود که از سوی حساب کاربری یکی از شاعران در تلگرام برای خبرنگار ایسنا پیامی ارسال شد که همان شیوه و ادبیات مرسوم مهاجمان به حسابهای کاربری تلگرام را داشت و با ارائۀ یک شماره کارت درخواست پنج میلیون تومان پول کرده بود.
این پیام دوستان و نزدیکان شاعر را نگران کرده و سبب شده بود با او تماس بگیرند و در عین حال بهگفتۀ خودش، شرایط خاصی که داشت و نزدیکانش نیز از آن باخبر بودند، بیش از هر زمانی این گمان را ایجاد میکرد که این پیام صحت داشته باشد.
چند روز پیش نیز شاعر و روزنامهنگار دیگری از هک شدن حساب کاربریاش در تلگرام خبر داد و نوشت: «به پیامهایی که براتون میرسه اهمیتی ندید!»
اگر از اینکه اینبار نیز دقیقاً همان مبلغ در پیام ذکر شده بود بگذریم، این مسئله موجب طنازی سعید بیابانکی (شاعر و طنزپرداز) شد، چنان که نوشت: «براش نوشتم: مرد حسابی دوساله به من بدهکاری، خجالت بکش. طرف منو بلاک کرد پیامها را هم پروند رفت!»
یکی دیگر از دیگر چهرههای رسانهای بود که بهتازگی خبر هک شدن حساب کاربری تلگرامی او رسید، و البته باز هم همان پنج میلیون!
استوری مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی
در چنین شرایطی و با وجود اینکه نهتنها این شیوه، حتی به لحاظ تکراری بودن ادبیات و نحوۀ بیان آن، تکراری شده است، بلکه پلیس فتا نیز دراینباره بارها هشدار داده، هنوز هم افرادی حتی ازجملۀ چهرههای فرهنگی به این پیامها اعتماد میکنند و به واسطۀ اعتبار شخصی که حساب کاربریاش هک شده، مبالغ قابل توجهی را واریز میکنند و بهنظر میرسد فرهنگ مواجهه با این موضوع در جامعه نهادینه نشده است.
به گفتۀ پلیس فتا، کاربران باید به محض اینکه مخاطبانشان از طرق مختلف از آنها درخواست وجه کردند، حتماً قبل از واریز وجه با او تماس بگیرند.
همچنین حتماً باید در قسمت تنظیمات شبکههای اجتماعی، نسبت به فعال کردن رمزهای مطمئن که میبایست رمز مورد نظر ترکیبی از اعداد، حروف و علامت باشد اقدام کرد و ضریب امنیت شبکههای اجتماعی خود را ارتقاء داد.
مسئولان پلیس فتا در عین حال بارها از کاربران خواستهاند در صورت مشاهده موارد مشکوک، موضوع را سریعاً از طریق وبسایت پلیس فتا به آدرس www.cyberpolice.ir بخش ارتباطات مردمی گزارش کنند.
توصیههای پلیس فتا دربارۀ اخاذی از مخاطبان تلگرام کاربران
حال آنکه تکرار ماجرا نشان میدهد همۀ توصیهها، هشدارها و اقدامها تا کنون نتوانسته این نوع کلاهبرداریها را متوقف کند؛ شاید اما افتادن کار به دست اهالی فرهنگ و بعضاً طنزپردازان بتواند ماجرا را بهگونهای به پایان برساند!