نخستین گام‌ها در بازار نفت برای کاهش سهم دلار در معاملات نفتی جهان در حال برداشته شدن است؛ اتفاقی که میتواند منجر به تضعیف دلار امریکا و در نهایت اقتصاد ایالات متحده شود.
در این راستا عربستان سعودی در نظر دارد بخشی از نفت خود را با ارز یوان به چین بفروشد. چین روزانه یک میلیون و ۷۶۰ هزار بشکه نفت از عربستان می‌خرد که معادل یک چهارم کل صادرات نفت این کشور است.
روزنامه امریکایی «وال استریت ژورنال» ۲۴ اسفند ماه گزارش داد که منابع آگاه به این روزنامه گفته‌اند، چنین اقدامی باعث تضعیف جایگاه دلار در معاملات بازار نفت میشود. هم‌اکنون ۸۰ درصد از معاملات نفتی جهان با ارز دلار انجام میشود و عربستان نیز از سال ۱۹۷۴ و در پی گرفتن تعهدات امنیتی از امریکا، فروش نفت را فقط با ارز دلار انجام میدهد.
با این‌حال، وال استریت ژورنال می‌نویسد، نارضایتی روزافزون عربستان از تضعیف تعهدات امنیتی امریکا نسبت به این کشور، خصوصاً در جنگ با یمن، همچنین تلاش واشنگتن برای احیای برجام و خروج غیرمنتظره ایالات متحده از افغانستان باعث شده است که عربستان به چین نزدیک‌تر شود.چین هم‌اکنون در پروژه تولید موشک‌های بالستیک به عربستان کمک میکند و سرمایه‌گذاری‌های زیادی در پروژه‌های این کشور انجام داده است. عربستان همچنین از شی جین پینگ رئیس‌جمهور چین دعوت کرده است که اواخر سال‌جاری میلادی به این کشور سفر کند.
یک مقام عربستان که نام وی فاش نشده است، به این روزنامه گفته که اوضاع بسرعت دچار تغییر و تحول شده است: «روابط امریکا با عربستان تغییر کرده و چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان، مشوق‌های سودآور زیادی به عربستان پیشنهاد میکند. چین هر چه را که قابل تصور است، ارائه میدهد.»
روسیه، به دنبال کاهش سهم دلار در معاملات نفتی
علاوه بر اظهارات مقامات نفتی عربستان، شنیده میشود که روسیه نیز بخشی از معاملات خود را از فاز دلاری خارج کرده است؛ به طوری که ممدوح سلامه، اقتصاددان بین‌المللی نفت به «ایران» می‌‌گوید: «چین و روسیه به همکاری نزدیک خود برای تضعیف دلار نفتی و تقویت پترویوان در بازار جهانی نفت ادامه می‌‌دهند تا به هدف نهایی خود یعنی تضعیف اقتصاد ایالات متحده و تضعیف تأثیر
دلار بر اقتصاد جهانی برسند.»
روسیه معاملات غیردلاری در زمینه نفت را مدتی است آغاز کرده و به نظر میرسد که بزودی سهم قابل توجهی از معاملات گازی و نفتی روسیه با ارزی غیر از دلار انجام شود.
تغییر جهت در معاملات یا باجگیری عربستان؟
برخی از کارشناسان معتقدند که درباره معاملات نفتی عربستان با چین بر اساس یوان، نمی‌توان نظر چندان موثقی داد. در این خصوص فریدون برکشلی، رئیس دفتر مطالعات انرژی وین به «ایران» می‌‌گوید: «ممکن است این اظهارات سمبلیک باشد. یک پیام سیاسی از ریاض به امریکا و برانگیختن تعصب و نگرانی همیشگی امریکایی‌ها. ما جزئیات را فعلاً نمی‌دانیم و باید منتظر انتشار آن بمانیم. هرچند که شرایط کنونی ژئو انرژی جهان و دینامیسم تحولات بین‌المللی، هر حرکتی را میتواند، کانون توجه قرار دهد.»در این رابطه، مقامات امریکایی نیز گفته‌اند که درباره فروش نفت عربستان با یوان معتقدند، احتمالاً تصمیم عربستان «گذرا و اقدامی تهاجمی» است که تحقق آن بعید به نظر میرسد و فروش میلیون‌ها بشکه نفت عربستان با ارز یوان میتواند اقتصاد عربستان را دچار مشکل کند. اما در صورت تحقق، اولین گام‌ها در راستای چرخش اقتصاد جهان به سمت آسیا [با محور چین] برداشته خواهد شد. با وجود این، بعضی از اقتصاددانان می‌‌گویند تغییر فروش نفت از دلار به یوان، درآمد عربستان سعودی را تقویت خواهد کرد و میتواند نرخ ریال را مانند دینار کویت بر اساس سبدی از ارزها تعیین کند.
چرخش عربستان میتواند گام مهمی باشد
در همین حال، برخی از کارشناسان معتقدند که این اتفاق در صورت تحقق میتواند تغییر بزرگی در معاملات نفتی به حساب آید. در این رابطه نرسی قربان، کارشناس بین‌الملل انرژی از یک چرخش مهم خبر میدهد و به «ایران» می‌‌گوید: «تغییر به سوی یک سیستم پترویوان تغییر عمیقی برای قیمت‌گذاری حدود ۶.۲ میلیون بشکه در روز صادرات نفت عربستان سعودی است. زیرا سعودی‌ها در قراردادی با دولت نیکسون که شامل ضمانت‌های امنیتی برای این کشور بود، از سال ۱۹۷۴ نفت را به دلار فروخته‌اند. آنها این نوع معاملات دلاری را در بازار نفت جا انداختند و اکنون حرکت عربستان به سمت معاملات غیردلاری یک حرکت مهم محسوب میشود؛ چراکه عربستان پایه‌گذار معاملات دلاری بوده است.»
قربان با اشاره به اینکه عمده فروش نفت جهان معادل حدود ۸۰ درصد به دلار است، ادامه میدهد: «اظهارات مقامات عربستان سعودی عجیب به نظر می‌‌آید، اما میتواند یک شروع مهم در تغییر ارز معاملات نفتی باشد. این شیوه میتواند دنیا را از سیستم دلاری خارج کند و به معاملات کالاهای مختلف نیز سرایت کند که البته اتفاق بدی نیست.»این کارشناس بین‌المللی انرژی اذعان میکند: «خروج از معاملات دلاری مدت‌ها طول می‌‌کشد و در درازمدت ممکن است یوان چین را به ارز اصلی تبدیل کند. تقویت یوان اقتصاد چین را تحت تأثیر مثبت قرار میدهد و اقتصاد امریکا را ضعیف میکند؛ لذا در صورت تحقق این اظهارات مقامات سعودی یک قدم در این مسیر برداشته خواهد شد و یکی از گام‌های اصلی برای تبدیل اقتصاد چین به اقتصاد نخست جهان خواهد بود.»برخی از کارشناسان می‌‌گویند که حرکت بازار نفت از معاملات دلاری به سمت معاملات بر مبنای یوان به کاهش اهمیت ذخایر دلاری کشورهای واردکننده انرژی و در نهایت برگشت دلارهای امریکا منجر خواهد شد و به اقتصاد امریکا با ایجاد تورم ضربه خواهد زد.در سال ۲۰۱۸ چین قراردادهای نفتی قیمت‌گذاری شده به یوان را در راستای تلاش‌ها برای گسترش نفوذ یوان در جهان معرفی کرد، اما این اقدام تأثیر چندانی در نفوذ دلار در بازار جهانی نداشت و دلار امریکا همچنان ارز منتخب صادرکنندگان نفت ماند. برای چین ریسک استفاده از دلار با تحریم‌های امریکا علیه ایران بر سر برنامه هسته‌ای و علیه روسیه در واکنش به حمله نظامی به اوکراین برجسته‌تر شده است.
ضمن آنکه این تحولات در شرایطی روی میدهد که روابط اقتصادی امریکا با سعودی‌ها تیره شده است. امریکا اکنون در میان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان قرار دارد. این کشور در دهه ۱۹۸۰ حدود ۲ میلیون بشکه در روز نفت عربستان را وارد می‌کرد، اما این آمار اکنون به کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه در روز طی دسامبر سال ۲۰۲۱ کاهش پیدا کرد. در مقابل واردات نفت چین همسو با توسعه اقتصادی این کشور طی سه دهه گذشته رشد کرده است. طبق آمار اداره‌کل گمرک چین، عربستان سعودی در سال ۲۰۲۱ بزرگ‌ترین صادرکننده نفت به چین بود که ۱.۷۶ میلیون بشکه در روز نفت به این کشور صادر کرد و پس از آن روسیه با ۱.۶ میلیون بشکه در روز قرار گرفت.
معاملات نفتی ایران ۱۲ سال است که غیردلاری است
در رابطه با ارز مورد معامله ایران، یک منبع آگاه در وزارت نفت می‌‌گوید، معاملات نفتی ایران ۱۲ سال است که غیردلاری است. قیمت‌گذاری‌ها بر اساس دلار است، اما معاملات دلاری نیست. به عبارتی، ایران معاملات دلاری ندارد و البته این تنها مربوط به نفت نیست، برای سایر کالاها نیز شرایط چنین است.گفته میشود که در بین ارزهای غیردلاری، بیشترین حجم معاملات ایران بر اساس درهم امارات است؛ قیمت‌گذاری دلاری است و تبادل ارز بر مبنای سایر ارزها از جمله درهم.
انتهای پیام
cafetala.com/vdcg.x9wrak9wupr4a.html
منبع : روزنامه ایران