وزارت صمت برای کنترل یا به عبارت دقیق تر کاهش قیمت خودرو حداقل در کوتاه مدت،‌ سه سیاست کلی را اجرا کرده است؛ افزایش عرضه خودروسازان داخلی، تجمیع برنامه های فروش در سامانه یکپارچه و واردات خودروهای اقتصادی. با این وجود نگاهی به روند قیمت ها در بازار داخلی نشان می دهد که از ابتدای سال، روند قیمتی خودرو در بازار آزاد کاهشی نبوده است. در این گزارش با محاسبه قیمت تعادلی خودرو سعی می کنیم به این پرسش پاسخ دهیم که آیا سناریو کاهش قیمت خودرو در شرایط کنونی اقتصاد محتمل است؟

با گذشت حدود ۶ماه از سال، بازار خودرو همچنان روند نزولی به خود نگرفته است؛ این در حالی است که افزایش نسبی عرضه توسط خودروسازان، فروش خودرو در سامانه یکپارچه و نهایی شدن آیین نامه واردات خودرو به عنوان سیاست‌های اصلی وزارت صمت هم نتوانسته تاکنون موثر باشد.

نگاهی به روند قیمتی خودرو در هفته چهارم شهریور هم نشان می دهد،‌ بازار خودرو در برابر کاهش قیمت مقاومت می کند و همچنان شاهد نوسان قیمت در این بازار هستیم.(برای مطالعه مشروح گزارش قیمتی هفته چهارم اینجا کلیک کنید)
این در حالی است که از یکسو، مرحله سوم قرعه کشی خودرو برگزار شد و از سوی دیگر،‌ آنگونه که مسئولان وزارت صمت گفته اند،‌ احتمالا اولین مرحله ورود خودروهای وارداتی آذر ماه به کشور می رسد.

تخمین قیمت تعادلی

مهم‌ترین نکته در بازار خودرو، به قیمت های تعادلی باز می گردد؛ خودرو به عنوان یک کالای تجارت پذیر محسوب می شود. بنابراین نکته مهم، برآورد قیمت دلاری تعادلی است. برای این منظور می توان از سه قیمت تعادلی استفاده کرد. قیمت تعادلی اول، مربوط به قیمت دلاری تعادلی در یک سال پایه (سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵) است. قیمت دلاری تعادلی دوم،‌ قیمت دلاری تعدیل شده بر اساس تورم صنعت خودرو است. قیمت تعادلی سوم هم اینگونه برآورد می شود که میانگین دو قیمت تعادلی است.
بنابراین ما در اینجا سه قیمت تعادلی دلاری را محاسبه می کنیم:
۱- قیمت تعادلی ثابت: بر اساس قیمت دلار و قیمت خودرو در سال‌های پایه (۱۳۹۴ و ۱۳۹۵) ، قیمت دلاری تعادلی را محاسبه می کنیم و این قیمت را در تمام سال‌ها یکسان در نظر می‌گیریم.
۲-قیمت تعادلی بر اساس تورم جهانی صنعت خودرو: در این رویکرد، ‌قیمت تعادلی ثابت را بر اساس تغییرات شاخص قیمت خودروهای صفر کیلومتر آمریکا به عنوان معیاری از تورم صنعت خودروسازی جهان تغییر می دهیم.
۳-قیمت تعادلی میانگین: این قیمت به عنوان میانگین دو قیمت تعادلی ثابت و قیمت تعادلی براساس تورم جهانی صنعت خودرو محاسبه می شود تا تورش و خطای محاسباتی دو رویکرد مدنظر به حداقل برسد.
( برای مطالعه مشروح گزارش نحوه محاسبه قیمت تعادلی،‌ این گزارش را مطالعه کنید.)
پس از تخمین قیمت تعادلی،‌ آن را با قیمت روز خودرو مقایسه می کنیم؛ اگر قیمت روز خودرو تفاوت محسوسی با قیمت تعادلی تخمینی داشته باشد، می توان آن را به عنوان حباب منفی یا مثبت در نظر گرفت و انتظار داشت در صورتی که سایر عوامل و به طور مشخص قیمت دلار تغییر محسوسی نداشته باشد، قیمت خودرو در میان مدت به قیمت تعادلی میل کند.
برای اینکار سه مدل خودروی پژو پارس TU5، پژو ۲۰۶ تیپ ۲ و تیبا ۲ را در نظر می گیریم؛ دلیل انتخاب این سه خودرو بدان جهت بوده که اولاً جزو خودروهای پرتقاضای بازار محسوب می شود و ثانیاً خط تولید آن ها در این مدت ادامه داشته است.

قیمت خودرو حباب دارد؟

با توجه به توضیحات ارائه شده و همچنین گزارشی که در آن نحوه محاسبه قیمت تعادلی به طور مشروح بیان شده به بررسی قیمت تعادل خودروهای منتخب و مقایسه با قیمت روز خودروها می پردازیم.

پژو پارس TU5

قیمت روز پژو پارس TU5 حدود ۳۷۰ میلیون تومان بوده است. قیمت تعادلی این خودرو بر اساس قیمت دلاری ثابت، ۱۱ هزار دلار و با در نظر گرفتن دلار ۳۱۷۵۰ تومانی، حدود ۳۴۹ میلیون تومان می شود. به بیان دیگر قیمت روز این خودرو ۶ درصد بیش تر از قیمت تعادلی است.
اما اگر ملاک را قیمت تعادلی دلاری متغیر بر اساس تورم جهانی صنعت خودرو در نظر بگیریم، به قیمت حدود ۱۲هزار و ۸۹۰ دلاری می رسیم که با توجه به قمیت روز دلار، این رقم به معنای قیمت حدود۴۰۹ میلیون تومانی است. در این صورت قیمت روز این خودرو ۱۰ درصد کم تر از قیمت تعادلی است.
بر اساس میانگین دو قیمت تعادلی پیشین، به قیمت حدود ۳۷۹ میلیون تومانی می رسیم. به بیان دیگر، قیمت روز این خودرو ۲.۵ درصد کم تر از قیمت تعادلی است.
در این گزارش ملاک را میانگین قیمت تعادلی قرار می دهیم؛ چرا که در قیمت تعادلی بر اساس قیمت تعادلی ثابت احتمال،‌ کم برآوردی و در قیمت تعادلی بر اساس تورم جهانی،‌ امکان بیش برآوردی وجود دارد. بنابراین به نظر می رسید که قیمت خودرو پژو پارس TU5 در قیمت های فعلی دلار، در محدوده قیمت تعادلی خود قرار دارد.

پژو ۲۰۶ تیپ ۲

قیمت پژو ۲۰۶ تیپ ۲ برابر با ۲۹۸ میلیون تومان است. قیمت تعادلی بر اساس قیمت دلاری ثابت برابر با ۳۰۲ میلیون تومان (۹٬۵۰۰ دلار) و قیمت تعادلی تعدیل شده با تورم برابر با ۳۵۳ میلیون تومان (۱۱٬۱۳۳ دلار) برآورد می شود. به بیان دیگر قیمت روز این خودرو ۱.۲ درصد کم تر از قیمت تعادلی ثابت و ۱۵.۷ درصد کم تر از قیمت تعادلی تعدیل شده با تورم است. اگر میانگین این دو قیمت تعادلی را در نظر بگیریم،‌ به عدد ۳۲۸ میلیونی می رسیم. به بیان دیگر، قیمت روز این خودرو حدود ۹ درصد کم تر از قیمت تعادلی است. بنابراین به نظر می رسد که در شرایط کنونی قیمت پژو ۲۰۶ تیپ ۲ در محدوده قیمت تعادلی قرار دارد.

تیبا ۲

قیمت روز تیبا ۲ برابر با ۲۰۵ میلیون تومان است. قیمت تعادلی تیبا۲ بر اساس قیمت دلاری ثابت برابر با ۲۳۸ میلیون تومان (۷٬۵۰۰ دلار) و قیمت تعادلی تعدیل شده با تورم برابر با ۲۷۹ میلیون تومان (۸٬۷۸۹ دلار) برآورد می شود. اگر میانگین این دو قیمت را در نظر بگیریم،‌ قیمت تعادلی تیبا ۲ حدود ۲۵۹ میلیون تومان برآورد می شود که قیمت روز این خودرو بیش از ۲۰ درصد پایین تر از این قیمت قرار دارد.

بنابراین به نظر می رسد که در شرایط کنونی قیمت دلار و انتظارات تورمی ناشی از اخبار برجامی،‌ کاهش قیمت خودرو سناریو با احتمال پایین است و قیمت های کنونی در بازار خودرو، بر اساس واقعیت های اقتصاد کلان کشور است.